ამერიკის შეერთებული შტატები

აშშ (მიმოხილვა)

ამერიკის შეერთებული შტატები ფედერაციული სახელმწიფოა, იგი მოიცავს 50 შტატსა და ერთ ფედერაციულ ოკრუგს. მის შემადგენლობაშია ასევე ტერიტორიები წყნარ ოკეანესა და კარიბის ზღვაში. ამერიკის შეერთებული შტატების ბუნება ძალზედ მრავალფეროვანია. მის დასავლეთით გადაჭიმულია მსოფლიოში ერთ–ერთი უგრძესი და უმაღლესი მთათა სისტემა – კორდილიერები. ქვეყანა მდიდარია სასარგებლო წიაღისეულით, როგორც ენერგეტიკული, ასევე ლითონური და არალითონური. მრავალფეროვანია კლიმატური პირობები. აქ მდებარეობს მწვერვალი – მაკ კინლი, რომელიც არა მარტო ამერიკის შეერთებული შტატების, არამედ მთელი ჩრდილოეთ ამერიკის უმაღლესი მწვერვალია. მისი სიმაღლე 6194 მეტრის ტოლია და ქვეყნის 25–ე პრეზიდენტის სახელს ატარებს.

აღსანიშნავია, რომ ამერიკის შეერთებული შტატები მთლიანი შიდა პროდუქტის[1]მასშტაბით პირველი სახელმწიფოა მსოფლიოში, რაც შეეხება მას ერთ სულ მოსახლეზე გაანგარიშებით, აშშ შედის პირველ ათეულში. საინტერესოა, რომ ქვეყნის ეკონომიკას საფუძვლად უდევს თავისუფალი კონკურენცია. აშშ–ს ეკონომიკის უდიდესი წამყვანი დარგებია: მომსახურების სფერო, მრავალდარგოვანი მრეწველობა და განვითარებული აგრობიზნესი.

ამერიკის შეერთებული შტატები სოფლის მეურნეობის პროდუქციის წარმოებით პირველი სახელმწიფოა მსოფლიოში. იგი აწარმოებს იმდენ პროდუქციას, რამდენსაც დასავლეთ ევროპა და იაპონია ერთად. ამერიკის შეერთებული შტატები სოფლის მეურნეობით არა მხოლოდ უზრუნველყოფს საკუთარი მოსახლეობის მოთხოვნებს, არამედ მისი მნიშვნელოვანი ნაწილი გააქვს მსოფლიო ბაზარზე, როგორც ავღნიშნეთ მას პროდუქციის ექსპორტით ბადალი არ ჰყავს მსოფლიოში.

ახლა კი შევეხოთ ტურიზმს. რა ხდის ამერიკის შეერთებულ შტატებს ასეთ მიმზიდველს ტურისტებისათვის? უპირველესად ყოვლისა, აქ შეგიძლიათ ნახოთ თავისუფლების ქანდაკება. ეს გახლავთ 1885 წელს საფრანგეთის მიერ აშშ–სათვის ნაბოძები მონუმენტი, რომელიც თავისუფლების კუნძულზე მდებარეობს ნიუ–იორკში. ეს სპილენძის ქანდაკება 1886 წელს გაიხსნა შტატებში და ქვეყნის 100 წლის თავს მიეძღვნა, გარდა ამისა, იგი მეგობრობის გამოხატვის ჟეშტი იყო ამ ორ ქვეყანას შორის.

შემდეგი ღირსშესანიშნაობა, რომელიც აოცებს მნახველს, არის ვაშინგტონის კათედრალი – წმინდა პავლესა და წმინდა პეტრეს ტაძარი, ცნობილია როგორც – ეროვნული კათედრალი. ტაძარი შენდებოდა 1907–1990 წლებში, სწორედ აქ განისვენებს ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტი – ვილსონი.

აღსანიშნავია ამერიკის შეერთებულ შტატებში მდებარე ინდიელების ეროვნული მუზეუმი, რომელიც დაარსდა 1989 წელს, მაგრამ შენობა გაიხსნა 2004 წლის სექტემბერში. ინდიელი ხალხის კულტურას აშშ–ს ხელოვნებაში ერთ–ერთი უდიდესი ადგილი უკავია. ეს მუზეუმი სწორედ მათ კულტურასა და ისტორიას ეძღვნება.

ეს არასრული ჩამონათვალია ამერიკის შეერთებული შტატების ტურისტული ღირსშესანიშნაობებისა. ტურიზმს რომ თავი დავანებოთ, ცალსახაა, რომ ქვეყანა მნიშვნელოვანწილად განაპირობებს დანარჩენი მსოფლიოს ცხოვრების წესს. ამერიკული ტელევიზია, ჰოლივუდის კინო, ჯაზი, ბლუზი, როკი და რეპი თანამედროვე მასობრივი კულტურის საფუძველია, რომელიც დიდ ზეგავლენას ახდენს მსოპლიოს სხვადასხვა ქვეყნების ხალხზე.

ამერიკის შეერთებულ შტატებში მოიპოვება თითქმის ყველა ის ბუნებრივი რესურსი, რომელიც აუცილებელია თანამედროვე საზოგადოებისათვის. როგორც ავღნიშნეთ, აქ თითქმის ყველა სახის სასოფლო და სამეურნეო პროდუქცია იწარმოება. გარდა ამისა, ქვეყანაში ძალიან დიდი რაოდენობით მოიპოვება ქვანახშირი, სპილენძი, მარილი, თაბაშირი, ფოსფატები, გოგირდი და მრავალი სხვა წიაღისეული. ალიასკა და მექსიკის ყურის მიმდებარე შტატები, თითქმის მთლიანად უზრუნველყოფს სახელმწიფოს ნავთობით. უდიდესი ნავთობმომპოვებელი კომპანია „ექსონი“ სწორედ ამერიკის შეერთებულ შტატებს ეკუთვნის. ქვეყანა აწარმოებს მრეწველობის ძველ, განვითარებულ ქიმიურ და საფეიქრო დარგებთან დაკავშირებულ მრავალნაირ პროდუქციას, თუმცა მრეწველობის ისეთ ახალ დარგებშიც ლიდერობს, როგორიცაა ელექტრონიკა, პროგრამული უზრუნველყოფა და ბიოტექნოლოგიები.

ზოგადად ამერიკა ფედერაციული სახელმწიფოა, რომელსაც მართავს პრეზიდენტი (ამჟამად ბარაკ ობამა), სახელმწიფო ენას ინგლისური წარმოადგენს, წყობით კი ფედერაციული ქვეყანაა. ოფიციალურ რელიგიად ქრისტიანობაა გამოცხადებული. შტატების საერთო ფართობი დაახლოებით 9.6 მილიონ კვადრატულ კილომეტრს შეადგენს, რაც შეეხება სიმჭიდროვეს – 31 კაცია ერთ კვადრატულ კილომეტრზე. ყველასთვის ცნობილია, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების დედაქალაქი ვაშინგტონია. ერუვნულ ვალუტად დოლარია აღიარებული. ერუვნულ დღესასწაულს ამერიკელები 4 ივლისს, დამოუკიდებლობის დღეს მიიჩნევენ.